Thống kê của Cục Hàng không VN cho biết, đến hết năm 2016, tổng số hành khách đi qua đường hàng không ước đạt 52,2 triệu khách, tăng trên 29% so năm 2015. Trong khi đó World Bank cũng đưa thống kê từ 2005 -2015 tăng trưởng hành khách của hàng không VN tăng 18.6%.

Những con số thống kê trên cho thấy hàng không VN liên tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất thế giới, nhưng cũng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức về an ninh, an toàn hàng không với các cơ quan quản lý.

An toàn và an ninh khác nhau

Có thể hình dung an ninh hàng không giống như một chiếc “lá chắn thép” ngăn chặn các hành vi bất hợp pháp nhắm đến máy bay, hành khách và tổ bay; một biện pháp liên quan đến sự can thiệp của con người có chủ đích.

Vietnam Airlines luôn đặt sự an toàn hàng không là nhiệm vụ quan trọng nhất.

Có thể kể tên như các thiết bị hỗ trợ ngăn chặn ngay các hành vi gây ảnh hưởng đến an ninh hàng không như máy dò phát hiện dấu vết tia X và chất nổ tại sân bay...

Trong khi đó, an toàn hàng không lại làm công việc “thầm lặng” khi tất cả những công việc mỗi ngày của từng thành viên trong ngành và từng hành khách đều góp phần đảm bảo an toàn hàng không.

Với những người trong ngành, an toàn hàng không góp phần phòng ngừa tất cả các tai nạn, lỗi hoặc khiếm khuyết không có chủ ý trong thiết kế, xây dựng, bảo dưỡng và vận hành máy bay.

Trong những vụ việc vi phạm an toàn hàng không thời gian gần đây hầu hết đều liên quan đến việc xây dựng ý thức đảm bảo an toàn hàng không trong đó có những việc tưởng hy hữu như hút thuốc lá trên tàu bay, tổ bay kiểm tra tàu baỵ không mặc áo phản quang theo quy định... vẫn đang xảy ra.

Điều này đòi hỏi việc xây dựng cả một văn hóa an toàn hàng không gắn chặt với văn hóa của mỗi quốc gia, mỗi ngành nghề, mỗi tổ chức.

Xây dựng văn hóa an toàn là việc mỗi ngày

Theo số liệu của Vietnam Airlines, Hãng hàng không quốc gia VN đã giảm mạnh số sự cố, vụ việc trên 10.000 chuyến bay từ 30,61 vụ việc năm 2015 xuống còn 11,69 vụ việc năm 2017. Cùng với số lượng thì mức độ nghiêm trọng của các vụ việc cũng giảm rõ rệt.

Ông Nguyễn Thái Trung - Phó Tổng giám đốc của Vietnam Airlines chia sẻ, để ngăn ngừa các sự cố mất an toàn bay hãng đã tích cực thực hiện xây dựng văn hóa an toàn hàng không hướng tới mức độ tiên tiến của thế giới - mức độ cao nhất về văn hóa an toàn hàng không của một tổ chức.

“An toàn là yếu tố sống còn trong hoạt động của hãng, vì vậy, Vietnam Airlines kiên định mục tiêu lớn là xây dựng văn hóa an toàn ngay trong lòng Vietnam Airlines.” - ông Nguyễn Thái Trung nói.

Tuy nhiên, theo ông Trung, xây dựng văn hóa an toàn là một quá trình xây dựng kiên trì, mỗi ngày để có được sự thay đổi nhận thức, quan niệm và hành động của mỗi một cá nhân.

Vietnam Airlines có hơn 20 năm xây dựng văn hóa an toàn song song với quá trình phát triển, mỗi năm hàng chục lớp đào tạo nội bộ, áp dụng nhiều biện pháp truyền thông, hãng mới có được một số kết quả về phát triển văn hóa an toàn.

Trong đó, đáng chú ý nhất là xây dựng thành công mô hình văn hóa báo cáo với ngày càng nhiều các báo cáo an toàn bí mật, báo cáo an toàn tự nguyện bên cạnh các báo cáo bắt buộc và định kỳ khác. Đây là thành công rất đáng ghi nhận của một hãng hàng không phấn đấu tới mục tiêu xây dựng văn hóa an toàn tích cực vào năm 2020, tiên tiến vào năm 2035.

80% các vụ tai nạn hàng không lên quan đến yếu tố con người

Yếu tố con người được thống kê là chiếm từ 70 - 80% các vụ tai nạn trong lịch sử hàng không dân dụng và quân sự.

Khi những vi phạm của con người có thể được ngăn chặn bằng an ninh hàng không thì những sai sót không cố ý mang tính “con người” kể trên hoàn toàn có thể phòng tránh, giảm nguy cơ bằng việc xây dựng tốt văn hóa an toàn hàng không trong mỗi thành viên.

Ông Trung cho rằng, công tác về văn hóa an toàn là một hoạt động trường kỳ, liên tục, đòi hỏi các đơn vị hàng không không ngừng theo dõi và hành động để củng cố, nâng cao nhận thức của toàn thể cán bộ nhân viên. Việc này sẽ góp phần đảm bảo an toàn tuyệt đối cho hàng trăm hành khách trên mỗi chuyến bay.

Chỉ có kết hợp thực hiện cả an ninh và xây dựng văn hóa an toàn hàng không mới là cách toàn diện nhất để đảm bảo an toàn hàng không.Ngành Hàng không VN đã và đang có nhiều nỗ lực trong đảm bảo xây dựng những giá trị cốt lõi, nền tảng của an toàn bay từ văn hóa hàng không.

Gia Văn